Category: Onderzoekend Leren - Arteveldehogeschool | Mediatheekpunt 'Opvoeding & Onderwijs'

Onderzoekend leren

16/5/2019

Foto

Onderzoekend leren: wetenschap de klas in
Op deze pagina vind je diverse materialen die het WKRU heeft ontwikkeld om leraren te ondersteunen bij een project onderzoekend leren. In de Leidraad onderzoekend leren kan je aan de hand van de zeven stappen van onderzoekend leren zien hoe je een project in de klas kunt vormgeven.
Op de website wordt elke stap van het onderzoeksproces gedocumenteerd. Je vindt er hulpmiddelen voor in de klas, voorbeelden uit de praktijk en verdiepende informatie.

> WEBSITE [met download]

De kritische leerkracht

10/12/2017

Foto

De kritische leerkracht
Regelmatig hoor of lees je als leerkracht dat je een kritische, onderzoekende houding moet hebben. Wat houdt een kritische, onderzoekende houding in en hoe kan een dergelijke houding worden toegepast? Ontdek richtlijnen om constructief de inrichting van het onderwijs binnen je school of klas ter discussie te stellen, met als doel het onderwijs steeds weer te verbeteren.
Van der Veen, M. (2017). De kritische leerkracht : een onderzoekende houding. JSW, 102(1), 18-21
> HET PROFIEL VAN DE LERAAR

Onderzoeken en ontwerpen in de rekenles

31/3/2017

Foto

Foto

ART # 120 LEREN ONDERZOEKEN EN ONTWERPEN IN DE REKENLES

Ons rekenonderwijs kan wel wat avontuurlijker, bepleit Albert Oving, de auteur van dit artikel. Dat betekent niet dat leerkrachten heel veel meer werk moeten doen om van het rekenen een avontuur te maken. De leerlingen met goede open vragen aan het werk of aan het denken zetten is vaak al genoeg.

Oving, A. (2017). Op onderzoek: leren onderzoeken en ontwerpen in de rekenles. Volgens Bartjens, 36(3), 9-13

Een onderzoekende houding

17/2/2017

Foto

Foto

EEN ONDERZOEKENDE HOUDING
Het doen van onderzoek is een vast onderdeel van curricula van lerarenopleidingen en sociale studies.
Het boek Een onderzoekende houding geeft handvatten voor het aanleren van een onderzoekende houding. De belangrijkste kenmerken van de onderzoekende houding komen aan de orde, waaronder opmerkzaam, nieuwsgierig, bedachtzaam en kritisch zijn. Naast de oefeningen is een zelfscan beschikbaar voor het volgen van de eigen ontwikkeling en het bepalen van doelen.
Schuitema, A., & van den Herik, M. (2016). Een onderzoekende houding: werken aan een professionele ontwikkeling. Bussum : Coutinho.
Beschikbaar in mediatheek KAT
> MEER LEZEN

Onderzoekende houding uitlokken

25/11/2016

Foto

Foto

ART # 106 ONDERZOEKENDE HOUDING UITLOKKEN
De auteurs gaan in op het belang van denkvragen bij wetenschap en techniek Vanwege de positieve uitkomsten van een onderzoek naar het bevorderen van wetenschap en techniek via meten en meetkunde, komen zij te weten hoe de aard en timing van denkvragen bijdraagt aan de onderzoekende houding van kinderen.

Van der Aalsvoort, D., de Wit, T., Compagnie, C., & van Schaik, M. (2016). Onderzoekende houding uitlokken: hoe stel je denkvragen? Zone, 15(2), 6-9

STEM: jonge ontdekkers

9/11/2016

Foto

Foto

STEM: JONGE ONTDEKKERS
Ben je op zoek naar onderzoeksgerichte activiteiten voor jonge kinderen? Dan is deze website iets voor jou!
Je vindt hier meer dan dertig activiteitenfiches waarmee je direct aan de slag kan. De activiteiten op deze website zijn onderzoeksgericht. Het gaat dus niet om kant en klare stappenplannen die elke keer hetzelfde resultaat opleveren. Bovendien krijg je ook allerlei algemene tips om de onderzoekende houding van jonge kinderen te stimuleren.
Deze website richt zich zowel tot leerkrachten uit het kleuteronderwijs en (eerste graad) lager onderwijs, als tot begeleiders van jonge kinderen in de kinderopvang en jeugdbeweging, als tot ouders van jonge kinderen.
> WEBSITE
> ACTIVITEITEN

Natuur & techniek

11/5/2016

Foto

Foto

NATUUR & TECHNIEK
Wardenaar, S. (2015). Op een onbewoond eiland : overleven als Robinson met natuur- en techniekactiviteiten. Amsterdam : SWP.
Beschikbaar in mediatheek KAT

Het bekende verhaal van Robinson Crusoe is de rode draad in dit boek. Robinson, en met hem de leerlingen, komen voortdurend voor vragen en problemen te staan die hen inspireren om tot oplossingen te komen. Hoe kom je aan schoon drinkwater, vuur en voedsel? Wat betekenen natuurkundige verschijnselen, hoe pak je technische problemen aan?
Met behulp van de natuur- en techniekopdrachten, tips en weetjes gaan kinderen uit onder- en bovenbouw en de BSO aan de slag. Ze werken individueel en in groepjes naar een eindproduct waarin de kerndoelen voor natuur en techniek verwerkt zijn.
> Informatie van de uitgever
> Proefhoofdstuk
> Website: Overleven als Robinson

Onderzoekend spelen

5/1/2016

Foto

Foto

ART # 50 STIMULEER ONDERZOEKEND SPELEN
Van Schijndel, T. (2015). Stimuleer onderzoekend spelen : begeleiding bij het onderzoekend spel van jonge kinderen. De wereld van het jonge kind, 43(4). 12-15

Voor jonge kinderen is begeleiding tijdens het onderzoekend spel onmisbaar. Dit artikel beschrijft aan de hand van een aantal museumstudies verschillende manieren van verbale begeleiding. Ook wordt besproken hoe je deze als leerkracht kunt toepassen in de klas.

Gelezen in:
DE WERELD VAN HET JONGE KIND
Beschikbaar in: Mediatheek Sint-Amandsberg – Mediatheek Kattenberg

Eerlijk onderzoeken

4/12/2015

Foto

Foto

ART # 45 EERLIJK ONDERZOEKEN
Mulder, E., van Baren-Nawrocka, J. & Peeters, M. (2015). Praktijk : eerlijk onderzoeken. JSW, 100(2), 25-28

Bij onderzoekend leren gaan leerlingen op zoek naar het antwoord op onderzoeksvragen. Voor een goed antwoord is het van belang dat je maar één aspect per keer verandert, zodat je weet waardoor die verandering komt. We noemen dit 'eerlijk onderzoeken'.

Gelezen in:
JSW
Beschikbaar in: Mediatheek Kattenberg

Onderzoekend leren

21/11/2015

Foto

Foto

ART # 40 ONDERZOEKEND LEREN
Peeters, M. & van Baren-Nawrocka, M. (2015). Groeien in onderzoekend leren. JSW, 100(1), 14-17

Leerkrachten zien een enorme betrokkenheid bij leerlingen tijdens het onderzoekend leren. Tegelijkertijd hebben zij ook veel vragen over wanneer zij moeten sturen en wanneer zelfsturing van de leerlingen wenselijk is. Een groeimodel voor onderzoekend leren belicht, waarbij de mate van zelfsturing van leerlingen geleidelijk toeneemt.

Gelezen in:
JSW
Beschikbaar in: Mediatheek Kattenberg

Onderzoekend leren

21/11/2015

Foto

Foto

ART # 39 KLEUTERS EXPERIMENTEREN
Goedhart, J., van der Graaf, J. , Segers, E. & Teunissen, F. (2015). Laat kleuters erop los experimenteren: onderzoekend leren bij kleuters. De wereld van het jonge kind, 43(3), 22-25.

De wereld al onderzoekend ontdekken, dat is een natuurlijke houding bij kleuters. Vanwege deze natuurlijke drijfveer is de kleuterleeftijd ideaal om aandacht te besteden aan onderzoekend Leren. Hierbij is wel ondersteuning van de leerkracht nodig. Hoe dat eruit kan zien, beschrijven we aan de hand van onderzoek naar het wetenschappelijk denken van kleuters.

Gelezen in:
DE WERELD VAN HET JONGE KIND
Beschikbaar in: Mediatheek Kattenberg – Mediatheek sint-Amandsberg

Onderzoekend leren op de werkplek

17/10/2015

Foto

Foto

BPS # 30 Onderzoekend leren op de werkplek
Lievaart, A. & Koster, B. (2015). Eerstejaarsstudenten onderzoekend laten leren in hun onderwijspraktijk: kunnen ze dat wel? Tijdschrift voor lerarenopleiders, 36(3), 57-66

Bij het ontwikkelen van een leerlijn onderzoek rees de vraag in hoeverre voltijdstudenten in staat zijn om onderzoekend te leren van en in hun onderwijspraktijk. Geïnspireerd door Tynjäläs ‘integrative pedagogics” werd een leerwerktaak ontwikkeld die eerstejaars voltijdstudenten aanzet tot onderzoekend leren op de werkplek. Kunnen eerstejaarsstudenten dat eigenlijk wel onderzoekend leren van en in hun praktijk.

Kunst en onderzoekend leren

5/10/2015

Foto

Foto

BPS # 27 Kunst & onderzoekend leren
Elzerman, H. & de Haan, D. (2015). Kunst als onderzoeksactiviteit. Zone, 14 (3), 10-12

Kunstactiviteiten kunnen op de basisschool onderzoeksactiviteiten worden. Leerlingen doorlopen daartoe een cyclus van: receptie (het beschouwen van kunstwerken), productie (zelf tekeningen, schilderijen en objecten maken, en reflectie (samen praten en denken over kunst). In dit artikel geven Hester Elzeman en Dorian de Haan aan hoe leerkrachten met deze cyclus kunnen werken.

Experimenteren

13/5/2015

Foto

Foto

Spannende maak-experimenten
Mijn Kind Online heeft een brochure uitgebracht waarin Kennisnet-expert Wietse van Bruggen tien 'gevaarlijke' maakexperimenten op een rij zet voor docenten en leerlingen die niet bang zijn voor ongelukken. De experimenten variëren van het in elkaar knutselen van een tekenrobot tot het fabriceren van een bibberspiraal.
> Online lezen / downloaden

10 'gevaarlijke' maakexperimenten voor docenten en leerlingen. Geraadpleegd op 12 mei via http://www.kennisnet.nl

van Bruggen, W. (2015). Maker Movement Ladder: spannende maak-experimenten. Geraadpleegd op 12 mei 2015 via http://www.kennisnet.nl

Onderzoekend leren

23/3/2015

Foto

Foto

SAB # 20 Over onderzoekend leren
Vervaet, S., Dejonckheere, P. & Van de Keere, K. (2014). Onderzoekend leren de klas in: 4 pijlers. Sint-Canisiusblad, 112(4), 5-10

Op basis van wat we oppikken uit de media lijkt het er op dat de school vooral aandacht moet schenken aan STEM vanuit de gebrekkige doorstroom van jongeren naar STEM-opleidingen. Die opleidingen worden blijkbaar onvoldoende door hen gesmaakt. Een betere afstemming tussen onderwijs en arbeidsmarkt wordt voorgedragen als oplossing voor dit vraagstuk. Bij de overhead ligt men al langer wakker van deze afstemming en zo volgde in 2012 het STEM-actieplan (Vlaamse overheid, 2012). Het actieplan bevat een groot aantal aanbevelingen om de STEM-problematiek het hoofd te bieden, en dus ‘(…) beter tegemoet te komen aan [de] behoeften van de kenniseconomie en de arbeidsmarkt'..

Wetenschap en verwondering

9/3/2015

Foto

SAB # 16 Over wetenschap & verwondering
Van Houte, H. (2014). Waauw, kijk die zon… Sint-Canisiusblad, 112(2),11-15

‘Zo groot, zo oranje!’ Zijn de kinderen uit jouw klas ook zo verwonderd over hun dagdagelijkse leefwereld? Zoja, ga je er dan op in? Wist je dat verwonderd zijn, honderd en één vragen stellen, op onderzoek gaan en je verbeeldingskracht gebruiken de essentie is van wetenschap? Verwondering, nieuwsgierigheid, verbeeldingskracht, creativiteit, ... het zijn misschien niet onmiddellijk begrippen die je koppelt aan wetenschapsonderwijs, maar klopt je eigen beeld wel? Denk je misschien eerder aan het memoriseren van kennis, stapsgewijze proeven, abstracte formules, vaststaande wetten en theorieën?
In dit artikel doen we een pleidooi voor de S(cience) van STEM in het basisonderwijs en nodigen we je uit om het beeld dat je hebt over wetenschap bij te sturen én je te laten inspireren door de visie van enkele (top) wetenschappers. Met hen nemen we een aantal kenmerken onder de loep die kinderen meer dan zeker zin geven in die wondere en magische wereld van wetenschap. Het geheel wordt doorweven met enkele concrete voorbeelden. We hopen vooral dat ook jij zin krijgt in wetenschap.

Kleuters, wetenschap & verwondering

2/3/2015

Foto

SAB #13: Kleuters, wetenschap en verwondering
Van Houte, H. (2014). Kan een bij kaka doen?* *want er zit toch een naald in zijn poep? Kleuters & ik, 31(1), 2-7

Zijn de kleuters uit jouw klas ook zo verwonderd over hun dagdagelijkse fysische leefwereld? Komen ze tot de gekste creatieve verbanden, vragen of uitspraken? Zijn ze verzot op water, zand, modder... en op samen dingen uitproberen? Deze natuurlijke nieuwsgierigheid, verwondering, verbeeldingskracht, creativiteit, ... zijn essentieel binnen wetenschap. Einstein zei ooit: "The true sign of intelligence is not knowledge but imagination."

Denk dus niet te vlug ... wetenschap is niets voor het kleuteronderwijs. Integendeel. Maar vergeet proefjes en een stapsgewijze aanpak, en laat je juist samen met de kleuters verbazen door de magische en wondere wereld van wetenschap en wetenschappers.