Wie dan eindelijk dit alom gekende boek van Roald Dahl ter hand neemt, beseft al gauw waarom het zoveel harten warmt en vult. Geprezen met de Zilveren Griffel, en prachtig geïllustreerd door Dahl’s goede vriend Quentin Blake, verliest De GVR sinds decennia nog steeds niet aan succes. Zo blijkt ook de opkomende verfilming van dit kleine meesterwerk door Steven Spielberg, dat in het jaar 2016 in de zalen mag worden verwacht. In die zin kennen we ook reeds enkele andere welgesmaakte verhalen van de schrijver, zoals Matilda, De Gremlins, De Heksen, Sjakie en de chocoladefabriek.
“Ik schrijf om mezelf te redden. Voor kinderen schrijven betekent voor mij het ontvluchten in een andere wereld… Je probeert dingen in hun geest te planten. Ik wil mijn eigen kinderen opvoeden tot vriendelijke, aardige mensen.”
Van een levendige fantasie getuigt ook dit boek. Samen met Sofie ervaren we de angst voor een grote reus die haar uit bed tilt en ontvoert naar een ver en geheimzinnig land. Maar onbekend maakt onbemind, en algauw wordt de reus een innemende vriend die ons zijn bijzondere wereld laat zien. Wanneer ze samen een plan op touw zetten om het kwaad tegen te houden dat de mensheid besluipt, worden hun twee werelden één.
Via Sofie, het meest vertrouwde element in een eerst ongekende wereld, leren we steeds beter de persoonlijkheid van de reus en zijn leefwereld kennen. We kunnen ons algauw, net zoals Sofie, inleven in het karakter van de reus. En niet veel later in het verhaal begrijpen we dan ook makkelijk de verbazing en het ongeloof van diegenen die de nieuwe dimensie, die wij reeds rijk werden, nog niet kennen.
De karakterschets van de GVR kent een duidelijke invloed van rebellie, een typisch element van de naoorlogse kinderschrijvers (cf. Annie M.G. Schmidt). Er is dus een kinderlijke solidariteit merkbaar, waarbij de gedragsregeltjes en hoogmoed van de ‘mensbaksels’ worden doorzien en met gemak worden afgedaan door de opstelling van de reus (cf. flitspoppers, humor omtrent de Hoge Officieren bij de Koningin …). Tegelijk heeft hij echter een grote waardering voor de mens en zijn cultuur, waarbij zowel het vertrouwen dat tussen beide hoofdpersonages ontstaat, als de acties die ze ondernemen, een mooi voorbeeld is van hoe onze verschillen voor elkaar net een rijkdom kunnen zijn. De vriendelijke reus stelt zich dus algemeen anders op tegenover de mens dan zijn medereuzen, wat ons een mooie moraal meegeeft over samenleven. Hoewel de personageschets van Sofie als iets zwakker kan worden ervaren, laat het net meer ruimte voor de lezer om zich te identificeren. Haar moederlijke en openhartige houding ten opzichte van de reus geeft ons meteen een goede ingesteldheid als maatpak. Ze laat de reus in zijn eigenheid.
Via een beeldrijk taalpallet worden op een humoristische manier tal van elementen verwerkt. Het taalgebrek van de reus opent de deur voor een opzichtelijk taalspel: zowel verkeerde woorden (verrukkelekukkelijk, gelooft we niet in reuzen?), nieuwe woorden met hun eigen betekenis (snoskommers, fropskottel) als woordspelletjes (Maak je niet dun, dik is veel mooier!) krijgen een significante plaats. Het verhaal leest als een trein door de leuke dialogen, de rijke fantasie en het onvoorspelbare karakter. Hierbij verbeelden de illustraties van Q. Blake vooral de beschrijvingen, maar deze schetsen in kleurig zwart-wit werden vrijelijk afgelijnd en laten dus voldoende ruimte over voor de fantasie van de lezer. Doorheen het verhaal verschijnen ze evenwel na als voor de beschreven gebeurtenissen, wat de lezer extra prikkelingen geeft.
Roald Dahl, creatief brein als hij was, las het verhaal ook zelf voor aan zijn kinderen, als was hij de reus zelve, bovenop een ladder aan hun slaapkamerruit. Misschien, wie weet, verschijnt bij het omslaan van zijn bladzijden straks ook zo’n dromenblazer aan jouw nachtraam?
Voor u gelezen en besproken door:
Marlon Cornillie, OLO1B
Bibliografie
- van Bergen, T. (2014). Taal Expressie Communicatie 2: Nederlands 1 [cursus]. Gent: Arteveldehogeschool Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs
- The BGF - Roald Dahl [website]. Geraadpleegd op 30 oktober 2014 via http://www.roalddahl.com/roald-dahl/stories/1980s/the-bfg
- De GVR | Boekenbeesten [website]. Geraadpleegd op 30 oktober 2014 via http://www.boekenbeesten.be/fantom/de-gvr
__________________________________________________________________________
Ben je student van de Arteveldehogeschool (OKO, OLO, PJK)?
Heb je in het kader van een taak of een bachelorproef iets gemaakt waar je fier op bent?
Wil je dat delen met je medestudenten en met het werkveld?
Laat het ons weten! Mailto: [email protected]
Wij geven het graag een plaatsje op deze blog! Zie ook: Studenten delen!